Fish health (Tập 2): Nấm trắng – Ich

Ich là viết tắt của từ Ichthyophthirius multifiliis, tên khoa học cho bệnh “nấm trắng”. Nói chính xác, bệnh nấm trắng là một bệnh chỉ xuất hiện ở môi trường nước ngọt, và nấm trắng mà chúng ta thấy trên cá trong hồ cá biển là do ký sinh trùng gọi là Cryptocaryon irritans gây ra, không phải Ichthyophthirius, nhưng triệu chứng trông giống nhau nên cái tên quen thuộc đã được sử dụng.

Nếu một con cá bị Cryptocaryon (chúng tôi cũng sẽ gọi là ich) trong hồ cá biển, tình hình có thể rất khó xử lý, vì các thuốc mà bạn thường sử dụng để điều trị bệnh sẽ gây hại cho san hô và động vật không xương sống khác. Cryptocaryon chính là một không xương sống nhỏ, vì vậy nếu bạn sử dụng bất kỳ loại thuốc nào đủ mạnh để tiêu diệt Cryptocaryon, nó cũng đủ mạnh để tiêu diệt mọi động vật không xương sống khác trong hồ.

Dấu hiệu dễ nhận thấy nhất và phân biệt với velvet là có những đốm trắng trên vây, thân. Các đốm trắng xuất hiện với số lượng có hạn và có kích thước lớn hơn nhiều so với của velvet đã được mô tả ở bài viết trước.

Các nhà sản xuất đã mất nhiều năm để phát triển các phương pháp điều trị ich an toàn cho san hô và động vật không xương sống để trị trực tiếp trong hồ cá biển, tuy nhiên tất cả chỉ có tác dụng hỗ trợ, không phải đặc trị.

Ich thường không có tính sát thương kinh hoàng như velvet, do đó chúng tôi đề xuất 2 hướng xử lý: tiêu diệt /phòng tránh 100% ich, hoặc sống chung với lũ.

Tiêu diệt ich 100%

Sử dụng quy trình dưỡng cá được đề cập của chúng tôi với TẤT CẢ mọi con cá bạn đem về trước khi thả bể, kể cả những con cá đầu tiên. Nếu bể bạn đã lỡ thả cá chưa dưỡng thuốc, dù có hoặc không có dấu hiệu của ich, việc bạn cần làm nếu muốn tiếp cận phương pháp này: bắt toàn bộ cá đánh thuốc và để hồ chính KHÔNG CÁ trong ít nhất 76 ngày (11 tuần).

Để đạt hiệu quả diệt ich, bạn phải bắt toàn bộ cá, dù có hay không có dấu hiệu ich. Nếu đã có ich, đôi khi bạn không phát hiện vì hệ đề kháng của cá đủ khỏe để ich không biểu hiện. Tuy nhiên mầm bệnh sẽ tồn tại gần như vĩnh viễn trong bể và sẵn sàng bùng lên bất cứ lúc nào.

Ưu/Nhược điểm:

Ưu điểm: Phương pháp này loại velvet, ich và hầu hết bệnh thường gặp ở cá, khiến hành trình của bạn dễ chịu hơn. Bầy cá của bạn sẽ an toàn hơn nhiều nếu không bị tấn công bởi những kẻ giết cá hàng loạt như velvet hoặc ich.

Nhược điểm: Những sai lầm có thể xảy ra trong quá trình dưỡng khiến velvet/ich chưa hoàn toàn bị tiêu diệt khiến mọi nỗ lực thành công cốc. Quá trình dưỡng kéo dài thách thức mọi reefer.

Với những người mê cá (hầu hết chúng ta), lời khuyên của chúng tôi là học cách dưỡng cá và thực hiện ngay từ con cá đầu tiên vào bể. Môn chơi này đã đủ phức tạp và chắc chắn bạn không muốn đau đầu hơn nữa với bầy cá của mình.

Nhớ rằng cho đến này không có bất kì loại thuốc nào có khả năng trị ich hoàn toàn mà an toàn với san hô hoặc các động vật không xương sống. Do đó quy trình chúng tôi đề cập (hồ trống 76 ngày + đánh thuốc chữa cá), là cách duy nhất.

Sống chung với lũ

Có nhiều lý do để áp dụng phương pháp này thay vì tiêu diệt hoàn toàn: bạn lỡ thả cá chưa cách ly, không thể bắt hết cá, không có điều kiện làm hồ dưỡng, không đủ kiên nhẫn… Những phương pháp dưới đây nên dùng kết hợp, chỉ có tác dụng kìm hãm mầm bệnh và hỗ trợ đề kháng để cá tự vượt qua mầm bệnh mà không tiêu diệt hoàn toàn bệnh. Do đó hãy cẩn thận những lúc thả cả mới, cá đánh nhau hay xáo động hồ, khiến cá stress và bệnh sẽ bùng lên.

Ý tưởng chính là: tăng cường sức đề kháng của cá, giảm số lượng cá hoặc giảm stress cho cá bằng những hành động sau: (nên áp dụng đồng thời)

• • Tăng cường miễn dịch cá bằng thức ăn: chế độ ăn đầy đủ dinh dưỡng, bổ sung vitamin bằng chế phẩm hoặc bằng thức ăn tươi như nori (rong biển miếng loại dùng gói sushi không gia vị ở siêu thị), rong nho, đồ ăn đông lạnh như tôm artemia hàu cũng có tác dụng tốt. Nên tăng cường cho ăn (chia nhiều lần trong ngày) nếu vấn đề dinh dưỡng không khiến bạn đau đầu.

  • Gắn đèn UV: đèn UV trong hồ cá biển mang đến rất nhiều lợi ích: hỗ trợ trị nấm, velvet, hỗ trợ trị dino, cyano, diatom, bacteria bloom hoặc khiến nước trong hơn, giảm mùi. Đèn UV hỗ trợ tiêu diệt bớt ich lơ lửng trong nước chờ cá để ký sinh. Đèn UV sẽ không gây tác hại đối với hệ vi sinh của bạn (chỉ được sử dụng loại UV ngoài có bọc nhựa đen, không dùng loại bóng trần gắn thẳng vô ngăn lọc). Kích thước càng lớn càng hiệu quả.

• • Giảm stress cá: cá thường hay đánh nhau stress bỏ ăn dẫn đến ich, bạn cần theo dõi những con cá hung dữ rượt đánh cá khác nên cách ly ở box hoặc sump, cá nhỏ bị ăn hiếp cũng nên tách riêng càng tốt. Nếu được hãy thêm đá layout tạo chỗ trú.

• • Giữ môi trường nước thật ổn định và sạch sẽ.

• • Chọn cá kĩ ngay từ đầu: tránh cá lớn, hung dữ. Cùng dòng như tang nên thả size nhỏ trước size lớn sau. Cá dữ vào sau: nẻ điện, nẻ Nhật, bá tước, xì bích thường dữ hơn dory nẻ sọc hay chim dù… Do nó chúng nên được vào bể sau để tránh đánh nhau.

• • Một số giả thuyết rằng châm vi sinh có thể giúp ích. Lưu ý khi châm nhớ tắt UV và skimmer 12h.

Dùng thuốc:

Ich và velvet là 2 bệnh lây nhiễm có tính sát thương lớn, và cực kỳ phổ biến trong các hệ thống nuôi cá biển. Ở giai đoạn bùng phát, bệnh có thể quét sạch đàn cá của bạn chỉ trong 1 đêm. FitReef Ich Killer là công nghệ mới, giải pháp hiện đại giúp tiêu diệt những mầm bệnh nguy hiểm này và bảo vệ đàn cá của bạn. Sản phẩm có thể được sử dụng như một công cụ dự phòng trước khi thả cá vào bể, hoặc sử dụng để chữa trị ngay trong bể một cách an toàn với san hô.

FitReef Ich killer là sản phẩm chuyên dụng, hoàn toàn an toàn với hệ thống san hô cá biển nước mặn, để diệt nấm trắng (ich) và velvet trong bể cá biển. Sản phẩm tập trung tiêu diệt các ký sinh ở giai đoạn tự do, ngăn chúng bám và sinh sản trên cá. Ngoài ra, Ich killer còn tăng cường khả năng hô hấp, tăng cường tiết màng nhầy ở cá, giúp chúng tồn tại và chống lại bệnh.

– An toàn với san hô, hải quỳ và các động vật không xương sống.
– An toàn với hệ vi sinh
– Sử dụng hiệu quả với mọi loại cá
– Cải thiện môi trường nước sau khi sử dụng, nước hồ trở nên trong hơn, giảm mùi và giảm màu.
– Cải thiện sức khỏe cá bằng cách tăng cường khả năng hô hấp của mang, kích thích cá tiết màng nhầy để bảo vệ và loại bỏ ich/velvet.

Đây là phương pháp hỗ trợ và không hoàn toàn tiêu diệt ich 100% như đã đề cập ở trên. Tuy nhiên, đơn giản và dễ sử dụng, phù hợp với hồ không thể bắt hết cá, cá bệnh khó bắt, hoặc những người chơi không có hồ dưỡng.

Ưu/Nhược điểm:

Với phương pháp kiểm soát ich, lợi ích có thể kể đến như: hạn chế bắt cá (một quá trình mệt mỏi và đầy thách thức), không cần bể dưỡng để dưỡng tất cả cá, không phải chờ đợi đến 76 ngày tẻ nhạt. Tuy nhiên tác hại sẽ là bạn luôn phải chủ ý bầy cá và sẵn sàng cho sự bùng nổ dịch bệnh diễn ra bất cứ lúc nào khi có cơ hội.

Lời kết

Lời khuyên của chúng tối: hãy bắt đầu hệ thống của bạn mà hoàn toàn không có mầm bệnh. Từ những chú cá đầu tiên, hãy theo dõi và cách ly đánh thuốc từ những ngày đầu để đảm bảo không có mầm bệnh đưa vào bể của bạn. Quá trình phòng tránh sẽ dễ chịu hơn nhiều so với tìm giải pháp cho vấn đề.

Happy Reefing!