Rạn san hô - Lịch sử hình thành và phân bố

Các rạn san hô có một lịch sử lâu đời. Các rạn san hô đầu tiên được xây dựng bởi vi khuẩn. Tuy nhiên, không phải tất cả các thời đại địa chất đều có sự phát triển rạn san hô dồi dào, và lý do cho sự hình thành và suy yếu của các rạn san hô theo thời gian không hoàn toàn rõ ràng.  Các rạn san hô hiện đại có niên đại ít nhất là vào kỷ Trias (kỷ Tam Điệp), và nhiều nhóm rạn san hô có liên quan đến các rạn san hô ngày nay đã được hình thành từ 25-50 triệu năm trước.

Từ góc độ địa chất, các rạn san hô có thể được định nghĩa là khối đá vôi cacbonat, được hình thành từ đáy biển bởi sự tích tụ của xương của nhiều rạn san hô. Sự phát triển của rạn san hô đã định hình bề mặt Trái đất bằng cách tạo ra các cấu trúc đá vôi dày hơn 1,2 km đến dài hơn 2500km (Rạn san hô Great Barrier). Rạn san hô chỉ chiếm khoảng 0,6106 km2, hay khoảng 0,1% bề mặt hành tinh. Tùy thuộc vào độ gần so với đất liền, các rạn san hô được phân loại thành các loại rạn khác nhau.

Các rạn san hô là một điều bí ẩn. Một mặt, chúng là một trong những hệ sinh thái tươi tốt nhất trên Trái đất, hỗ trợ tính đa dạng cao và sinh khối cao, nhưng mặt khác, chúng đạt lại ở một số nơi kém màu mỡ nhất. Các rạn san hô phát triển mạnh trên các chất nền ổn định trong một phạm vi tương đối hẹp của các thông số vật lý. Những yêu cầu này bao gồm độ sâu có ánh nắng mặt trời (thường là 50 m), độ mặn bình thường của đại dương, nhiệt độ mặt nước biển ấm (nhiệt độ tối thiểu trung bình hàng tháng >18°C), nồng độ oxy cao, độ trong của nước thường cao và nồng độ chất dinh dưỡng thấp. Vì san hô không chịu được nhiệt độ lạnh, nên các rạn san hô chủ yếu ở vùng nhiệt đới, chủ yếu là giữa 30° vĩ độ bắc và nam.

Vì những lý do tương tự, các rạn san hô phát triển tốt nhất và đa dạng nhất dọc theo ranh giới phía tây của các đại dương trên thế giới: ở vùng nhiệt đới phía tây Đại Tây Dương (đặc biệt là vùng Caribe) và Ấn Độ Dương-Tây Thái Bình Dương, tuy nhiên chúng cũng có thể được tìm thấy ở vùng nhiệt đới phía đông Thái Bình Dương và phía đông Đại Tây Dương.

Một số loài san hô có khả năng chịu đựng dưới mức sống tối ưu của chúng, và chúng hình thành các rạn san hô đa dạng thấp hơn, nơi điều kiện ít thuận lợi hơn. Chẳng hạn như các rạn san hô vùng cực bắc xuất hiện ở Nhật Bản, Quần đảo Tây Bắc Hawaii và Bermuda, san hô vùng cực nam có ở Úc và Nam Phi.

Một số rạn san hô của Vịnh Ba Tư chịu được nhiệt độ cao, nhiệt độ thấp và độ mặn cao. Ở một mức độ nào đó, san hô có thể thích nghi với điều kiện môi trường xung quanh; do đó, nhiệt độ gây chết đối với một loài ở vùng nhiệt đới sẽ cao hơn nhiệt độ gây chết của cùng loài ở vùng cận nhiệt đới.

Nội dung bài viết bởi tác giả Khánh Phan - 11o2reef.com

Tài liệu tham khảo

Knowlton, N., & Jackson, J. (2013). Corals and Coral Reefs. Encyclopedia of Biodiversity, 330–346. doi:10.1016/b978-0-12-384719-5.00237-9